1. Hình dáng nhận biết & đặc điểm cây sâm bố chính
Cây Sâm bố chính thuộc họ Bông, là một loài thân thảo, thường có chiều cao từ 0.5-1m trở lên. Đất nào cũng trồng được, đặc biệt là đất pha cát, đất thịt nhẹ.
Lá hình trái xoan, cuối phiến lá hình tim, hoặc hình mũi tên, đầu phiến lá không nhọn. Càng về phía ngọn,lá cây càng có kích thước nhỏ. Trên mặt lá có lông đơn
Hoa to, có đường kính tới 8cm, màu hồng hay đỏ, phớt vàng, mọc từ kẽ lá. Cuống hoa có chiều dài khoảng 5 – 8 cm. Có lông cứng, phồng lên ở đầu, trông như loài hoa cảnh.
Đài hoa hình túi dài 12 – 14 mm. có lông tua tủa và vài rang nhỏ. Đài hoa tách ra và rụng xuống để lộ 5 cánh dài 5 – 6 cm, rộng 3 – 4cm ở ngọn.
Nhụy hoa gắn liền dính vào với nhau
Quả hình bầu dục như quả trứng, dài gấp ba lần đài hoa, mặt ngoài có long. Khi chín, quả tự nứt ra thành 5 mảnh, mặt trong, mặt ngoài đều có lông.
Hạt có hình quả thận, màu nâu, ngoài mặt thô ráp với những đường vân khác nhau.
Rễ của có hình trụ, phình mập, có hình nhân như củ nhân sâm, mang màu trắng nhạt hoặc hơi ngả vàng, đường kính từ 1.5 – 2cm, nhiều rễ.
2. Thành phần hóa học Sâm bố chính
Theo nghiên cứu, rễ Sâm bố chính chứa khoảng 30 – 45% là chất nhầy và tinh bột cùng các thành phần hóa học như:
• Phytosterol
• Coumarin
• Acid béo,
• Acid hữu cơ
• Đường khử
• Hợp chất uronic
• 3,96% lipid, chủ yếu là các chất acid myrisric, acid myrisric hay acid oleic,…
• 0,23g % protein toàn phần
• 1,26% protid
• 15,14% tinh bột
• 18,92% chất nhầy bao gồm D-glucose, L-rhamnose
• 11 loại acid amin
Cùng nhiều loại khoáng chất như canxi, magie, natri, sắt, mangan, đồng, photpho, nhôm, zirconi…
Gần đây, các nhà khoa học còn phát hiện trong Sâm bố chính có các chất như Acyl hibiscone B, (R)-de-O-methyllasiodiplodin hay hibiscone B. Đáng lưu ý, hợp chất Acyl hibiscone B trong Sâm bố chính còn thể hiện độc tính tế bào, có tác dụng chống lại sự phát triển của các tế bào ung thư.
3. Lợi ích cụ thể như sau
• Bổ mát, nhuận phế, dưỡng tâm, sinh tân dịch.
• Sao với gạo thì tính ấm bổ tỳ vị, giúp tiêu hoá, thêm mạnh sức.
• Trị ho, sốt nóng phổi yếu, táo, khát nước, người gầy còm.
• Chữa kinh nguyệt không đều, bạch đới khí hư.
• Dùng ngoài lấy lá và hoa xát chữa ghẻ ngứa.
• Hỗ trợ điều trị bệnh suy nhược cơ thể, mất ngủ, kém ăn và đau lưng, đau mình.
• Hỗ trợ điều trị bệnh táo bón, ho kèm theo sốt nóng, người mệt mỏi khó chịu.
• Bồi bổ sức khỏe cho những người bị suy nhược cơ thể, sức khỏe gầy yếu, những bệnh nhân mới ốm dậy.
• Dùng làm loại nước giải khát rất tốt, giúp điều kinh, chữa bệnh phổi, thông tiểu tiện.
• Được dùng trong các bài thuốc bổ dương, chữa yếu sinh lý…